Daltonizm jest wadą wzroku, która występuje najczęściej u mężczyzn i jest potocznie nazywany “ślepotą barw”. Na czym polega daltonizm? Jakie są jego rodzaje? Czy może zostać wyleczony? W jaki sposób daltonista widzi świat?
Czym jest daltonizm?
Daltonizm to wrodzona wada wzroku, która sprawia, że oko nie jest w stanie rozpoznać koloru zielonego oraz ma trudności w odróżnieniu barwy żółtej, pomarańczowej i czerwonej. Najczęściej występuje u mężczyzn, ponieważ gen odpowiedzialny za wystąpienie daltonizmu zlokalizowany jest w chromosomie X. Kobiety mają chromosom XX, a mężczyźni – XY, dlatego kobiety rzadziej borykają się z daltonizmem.
Sprawdź też: Kto kwalifikuje się do laserowej korekcji wzroku?
Dziedziczenie daltonizmu
Daltonizm jest dziedziczny. Z reguły pojawia się tuż po narodzinach i jest to spowodowane brakiem lub zaburzeniem czopków, które znajdują się w siatkówce oka. Czopki odpowiadają za odbieranie barw. Zdrowe oko rejestruje 3 barwy: czerwoną, zieloną i niebieską. Ich połączenie daje różne barwy i odcienie.
Mimo iż daltonizm raczej jest wrodzony, istnieje także daltonizm nabyty. Może być on skutkiem:
- powikłań po zażywanych substancjach psychoaktywnych,
- nadużywania alkoholu,
- urazu siatkówki oka,
- neuropatiami nabytymi (na przykład zapaleniem nerwu wzrokowego),
- chorób oczu: zaćmy lub jaskry,
- zwyrodnienia plamki żółtej, gdzie jest umiejscowiona większość czopków.
Daltonizm – objawy
Chory zwykle nie zdaje sobie sprawy, że widzi kolory inaczej niż inni. Charakterystyczne dla daltonizmu są:
- dostrzeganie barw z różną intensywnością,
- mylenie się w nazywaniu kolorów,
- nierozpoznawanie koloru zielonego, czerwonego, czerwono-zielonego bądź niebiesko-żółtego,
- wzrok daltonistów męczy się szybciej niż wzrok osób zdrowych.
Rodzaje daltonizmu
Wyróżniamy 3 rodzaje daltonizmu: monochromatyzm, dichromatyzm i trichromatyzm. Monochromatyzm to całkowity brak rozróżniania kolorów. Jest najbardziej poważną odmianą daltonizmu, ale równocześnie jest bardzo rzadka. Osoby z monochromatyzmem widzą otaczający je świat w czerni i bieli. Ten rodzaj daltonizmu jest wywołany przez całkowity niedorozwój czopków siatkówki i wiąże się z bardzo małą ostrością widzenia.
Dichromatyzm powoduje, że chory nie odróżnia koloru zielonego i czerwonego. Przyczyną jest brakujący fotoreceptor. Z kolei trichromatyzm polega na tym, że czopki w siatkówce oka różnią się pod względem czułości i dlatego daltonista widzi jedną barwę w mniejszym nasyceniu niż inne.
Warto wiedzieć, że osoby dotknięte daltonizmem nie mogą wykonywać zawodu kierowcy, ponieważ mogą stanowić zagrożenie w ruchu ulicznym. Mogą na przykład nie rozróżnić światła zielonego od czerwonego. Jednak, w świetle polskiego prawa, mogą posiadać prawo jazdy.
Badanie wzroku – daltonizm
Daltonizm można wykryć podczas rutynowego badania u okulisty. Pacjentowi pokazuje się obrazki, na których ukryta jest liczba lub litera. Obrazki te składają się z figur geometrycznych w różnych kolorach, które na siebie nachodzą albo ściśle do siebie przylegają. Jeżeli pacjent nie ma daltonizmu, poda lekarzowi poprawną cyfrę lub literę. Jeżeli okaże się daltonistą, nie zauważy różnicy w kolorach i nie poda prezentowanej cyfry bądź litery.
Daltonim wrodzony jest chorobą nieuleczalną. Można skorygować tę wadę poprzez specjalne okulary lub soczewki. Jeśli chodzi o daltonizm nabyty, dużo zależy od schorzenia, które je wywołało – przykładowo przy zaćmie może pomóc operacja.
Sprawdź też: Wzrok a prowadzenie samochodu – o czym warto pamiętać?
